Wraz z pojawieniem siз wroga miasto zapelnilo siз uciekinierami, taborami i dezerterami. Rozpoczзly siз incydenty, ktфre utrudnialy sytuacjз. Najdrastyczniej zachowali siз zolnierze z bialoruskiej brygady generala Balachowicza. 28 sierpnia dokonali oni serii morderstw, pobic i rabunkфw na miejscowych Zydach. Zmusilo to dowфdztwo do regularnego patrolowania ulic, ktфre szybko opustoszaly, bo ludnosc ukryla siз w domach oczekujec szturmu.

Jak siз jednak okazalo, generalny atak nie nastepil nigdy. Przez nastзpne trzy dni trwaly walki na wyznaczonych liniach obrony, ale do ich przerwania przez tu i фwdzie szarzujece konnicз nie doszlo. Manewr okrezenia miasta zostal wprawdzie zakonczony powodzeniem w dniu 29 sierpnia, ale obrona oparta o przeszkody rzeczne i oslona ogniowa ze starej dzialobitni uniemozliwily wtargniзcie. Przerwano za to poleczenia telefoniczne i komunikacjз. 30 sierpnia w nocy zaloga Zamoscia wykonala dwa wypady, ktфre wywolaly zamieszanie wsrфd oddzialфw rosyjskich. Poniosla jednak dotkliwe straty wsrфd pociegфw pancernych, poniewaz dwa z nich zostaly wyeliminowane z walki. W dniu nastзpnym miasto zostalo odblokowane przez nadciegajece od poludnia dywizje piechoty Stanislawa Hallera. Za ustзpujecymi bolszewikami dowфdztwo twierdzy natychmiast wyslalo poscig.

Normalne zycie zaczзlo powracac do miasta dopiero po kilku dniach. Nalezalo otrzesnec siз z przezyc tym bardziej, ze cieg dalszy boju toczyl siз jeszcze pod Komarowem i Tyszowcami i to tam zadecydowal siз ostatecznie los Konarmii. W Zamosciu tymczasem przygotowywano siз do zorganizowania na nowo pracy urzзdфw. Niektфre z nich zostaly w calosci ewakuowane przed inwazje, a w tych, ktфre pozostaly, brakowalo obsady. Wielu urzзdnikфw i funkcjonariuszy publicznych bylo w wojsku, inni po prostu pouciekali w obliczu zagrozenia. Uwagз zwraca na przyklad postawa burmistrza Stodolkiewicza, ktфry nie baczec na znaczenie swojej funkcji wyjechal z miasta jeszcze w poczetkach sierpnia, dezorganizujec pracз Magistratu. 3 wrzesnia 1920 r. Starosta powiatowy wydal polecenie, aby zorganizowac sprzetanie miasta, otworzyc wszystkie sklepy, tanie kuchnie, piekarnie i jatki. Rada Miejska na pierwszym swoim powojennym posiedzeniu w dniu 20 wrzesnia uroczyscie uczcila pamiзc poleglych w obronie Zamoscia oraz uchwalila kwoty pieniзzne na ich pochowanie. Dokonala rфwniez pierwszych rozliczen aby miec obraz poniesionych strat.

Podczas pracy archiwalnej nad urzзdowymi zapisami kilkumiesiзcznego okresu wojny 1920 r. autor mial nadziejз, ze uda siз uzyskac w miarз pelny obraz spolecznosci miasta w tym okresie. Zarejestrowane na pozфlklych papierach fakty pozwolily wprawdzie poznac, przynajmniej w pewnym stopniu, przebieg zdarzen, ale ryzykiem byloby na ich podstawie wysuwac wnioski co do charakterystycznych zachowan ludzi. Zgromadzony material pozwolil natomiast na usystematyzowanie pewnych wydarzen, ktore byly dotychczas znane tylko z wojskowego punktu widzenia. Pod tym wzgldem wynik jego analizy jest prob wlczenia aktywnosci administracji cywilnej miasta i jego mieszkancow do calego splotu operacji wojskowych, ktorych wynikiem byl sukces militarny.